نیروی پدافند ارتش جمهوری اسلامی ایران جهت رصد آسمان ایران و منطقه دست به ساخت سامانه‌های راداری بومی زد که به نوعی آن‌ها را می‌توان چشمان تیزبین کشور دانست و از طرف دیگر برای جلوگیری از تجاوز هر دشمنی باید به انواع سامانه‌های دفاعی مجهز شود که امروز به لطف جوانان مومن و انقلابی این مهم تحقق پیدا کرده است.

این نیرو در همان روز‌های نخست جنگ غنیمت‌های خوبی، چون توپ‌های ضدهوایی را گرفت و توانست با روش مهندسی معکوس و بهینه‌سازی آنها، نمونه‌های داخلی را بسازد، گواه این موضوع توپ ضدهوایی سماوات است که از روی توپ اورلیکن ساخته شد.

با وجود این که از سماوات اطلاعات چندانی در دست نیست، اما با توجه به شباهت با اورلیکن می‌توان گفت که این توپ با برد ۶ هزار و ۸۰۰ متر در رده سلاح‌های ضد هوایی کوتاه برد قرار می‌گیرد و گلوله‌های آن در هنگام شلیک تا ارتفاع ۴ هزار متری با سرعت ۱ هزار و ۱۷۵ متر بر ثانیه پرتاب می‌شوند.

نکته جالب این است که در سامانه بومی سماوات از قابلیت دید در شب و همچنین رادار‌های استفاده شده با Skyguard و Super Fledermaus FC استفاده شده که در نمونه خارجی وجود ندارد؛ اما این پایان راه نبود و متخصصان جوان پدافند هوایی توانستند با تلاش و همت یک سامانه بومی متناسب با تهدیدات پیش‌روی کشور را بسازند.

حائل؛ توپ پدافندی ایرانی

روز ۳۱ شهریور هر سال برای ملت و نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران بسیار مهم است چرا که در این روز ارتش بعث عراق در سال ۱۳۵۹ با یورشی همه جانبه قصد تصرف کشورمان را داشت، اما با دفاع جانانه مردم ایران در کنار نیرو‌های مسلح روبه‌رو شد، به نحوی که توهم فتح ایران در یک هفته به جنگی ۸ ساله تبدیل شد که ما از آن به عنوان دفاع مقدس یاد می‌کنیم.

به همین خاطر هر سال نیرو‌های مسلح کشورمان در این روز رژه بزرگی را با حضور تمامی نیرو‌ها اعم از ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی انتظامی و بسیج ترتیب می‌دهند و در آن انواع سلاح‌های خود را به نمایش می‌گذارند.

امسال هم مانند سال‌های قبل تجهیزات در رژه ۳۱ شهریور به نمایش درآمدند، اما با یک تفاوت، در این روز نیروی پدافند ارتش جمهوری اسلامی ایران یک توپ جدید ضدهوایی بومی را به نمایش گذاشت که توجه همگان را به خود جلب کرد؛ توپی که بر خلاف نمونه‌های قبلی دیگر احتیاجی به کشنده نداشت.

بر اساس اعلام نیروی پدافند هوایی این سامانه دارای رادار پسیو است، یعنی بدون انتشار امواج، اهداف را شناسایی می‌کند، از این رو می‌تواند بدون اینکه دیده شود هدف را ببیند و دست به عملیات بزند که این یک مزیت بزرگ در میان توپ‌های ضد هوایی جهان به حساب می‌آید.

از طرف دیگر توپ حائل متحرک است، یعنی برای جابه‌جایی نیازی به کِشنده جدا ندارد، چرا که خود بر روی یک خودروی حامل سوار شده است، این قابلیت باعث می‌شود تا توپ ضد هوایی کشورمان پس از شلیک به اهداف به سرعت محل را ترک و به محل جدید برود.

ساخت این سامانه با توجه به افزایش تهدیدات در اطراف جمهوری اسلامی ایران نیاز بود تا اهداف ارتفاع پست چون موشک‌های کروز یا پهپاد‌های مهاجم و ریزپرنده‌ها منهدم شوند.

توپ ضدهوایی حائل بردی بالغ بر ۶ هزار و ۸۰۰ متر دارد که از این حیث در رده سلاح‌های ضد هوایی کوتاه برد قرار می‌گیرد و قادر است گلوله‌های خود را تا ارتفاع ۴ هزار متری شلیک کند، این سامانه از نظر ظاهری شباهت زیادی به سامانه سماوات دارد که در این صورت هم با مهماتی مانند سماوات ایرانی تغذیه می‌شود.

فشنگ‌های این توپ ضد هوایی وزنی در حدود ۱۶۰۰ گرم و گلوله‌های آن نزدیک به ۵۵۰ گرم وزن دارد و قادر است آن‌ها را با سرعت بالایی از لوله ۳.۵ متری خود شلیک کند، با وجود این که اطلاعاتی چندانی در خصوص این توپ ضدهوایی در دست نیست، اما می‌توان حدس زد که نواخت تیر آن ۵۰ گلوله در دقیقه است و این یعنی سرعتی بالاتر از اغلب توپ‌های ضدهوایی.

از طرف دیگر توپ ضدهوایی حائل می‌تواند برخلاف نمونه‌های قبلی به صورت خودکار مسلح شود و برای این کار در هر سمت سلاح خشابی با ظرفیت ۶۳ گلوله در نظر گرفته شده که این خود نشان دهنده دست برتر این سلاح در مقابل هر متجاوزی است.

نکته دیگر در سامانه حائل این که قابلیت دید در شب و همچنین رادار‌های استفاده شده با Skyguard و Super Fledermaus FC هم به آن اضافه شده که باعث قدرتمندتر شدن بیش از پیش این سامانه شده است.

نکته جالب این است که این سامانه به تازگی رونمایی شده و هنوز در ابتدای راه ارتقا قرار دارد، جمهوری اسلامی ایران در چند سال گذشته هر سلاحی را که رونمایی کرده وارد مرحله ارتقا نموده، به نوعی که دشمن هر لحظه با نمونه جدیدی روبه‌رو می‌شوند؛ فقط باید زمان داد تا نمونه‌های جدید حائل هم وارد چرخه دفاعی شوند تا بیش از پیش به امنیت آسمان ایران کمک کند.